Inleiding

Deze begroting die aan uw raad wordt aangeboden, vloeit voort uit de perspectiefnota 2021-2024 en de interne bezuinigingsronde van de achterliggende tijd. Een periode waarin uiterst kritisch is gekeken naar interne budgetten en waarbij een selectie is gemaakt voor bezuinigingen. In de perspectiefnota is de onzekere tijd waarin wij moeten navigeren benoemd. De maatregelen om het coronavirus te bestrijden hebben impact op de volksgezondheid, op ons gevoel van vrijheid en veiligheid, en op onze economie. Voor de mensen is er in korte tijd veel veranderd, zoals geen handen schudden, niet omhelzen, 1,5 meter afstand houden en maar maximaal 3 volwassen thuis ontvangen. Ook in Dalfsen raakt de crisis grote en kleine bedrijven, de horeca, de vrijetijdseconomie, de verenigingen, de stichtingen en daarmee al onze inwoners. Naast de coronacrisis lagen en liggen er ook nog andere uitdagingen. De (financiële) problemen binnen het sociaal domein zijn nog verre van opgelost. Voor wat betreft de energietransitie staan we nog pas aan het begin en datzelfde geldt voor het vraagstuk van de klimaatadaptatie en biodiversiteit. En ook liggen er vraagstukken rondom huisvesting en woningbouw en speelt op lokaal niveau het Centrumplan voor Dalfsen een belangrijke rol.

De neiging zou kunnen bestaan om deze ontwikkelingen voorlopig ‘on hold’ te zetten. Het opstellen van de programmabegroting in deze turbulente tijd is een pittige opgave. Juist door plannen te blijven realiseren en niet alle nieuwe ontwikkelingen voor ons uit te schuiven, geven we een impuls aan de samenleving. Daarnaast willen we ook voor onze kwetsbare inwoners een vangnet blijven bieden. Met de keuzes die we maken zorgen we ervoor dat we ons blijven inzetten voor onze inwoners en ondernemers en houden we de voorzieningen op peil.  Dat vraagt om een goede balans tussen investeren en versoberen. Met de programmabegroting 2021-2024 die wij aan uw raad voorleggen,  blijven we vasthouden aan waar we voor staan: het stimuleren en ondersteunen van onze samenleving, nu en voor de toekomst.

Prioriteiten voor uw raad zijn deze periode: burgerparticipatie en bestuurlijke vernieuwing, klimaatbeleid en duurzaamheid, transformatie in het sociaal domein, armoede, Omgevingswet, wonen en verkeersveiligheid.  

Begin 2020 is de nieuwe toekomstvisie ‘Voor Elkaar’ vastgesteld. Daarin staat centraal dat wij de onderlinge verbondenheid in onze gemeenschap willen stimuleren, koesteren en benutten. Vanuit de waarden noaberschap, erbij horen, respect, dynamiek en nuchterheid zetten wij in op de sociale verbondenheid. Die visie biedt ons een kompas om in de huidige ontwikkelingen de juiste stappen te zetten, ook in tijden van bezuiniging.

Om vanuit de raad kaders voor de begroting mee te geven, heeft u in de algemene beschouwingen van de perspectiefnota 2021-2024 een aantal vragen beantwoord, met als oogmerk om met ingang van 2023, of zoveel eerder als mogelijk, een sluitende begroting te realiseren.

Kaders vanuit de raad

Uit uw inbreng in de algemene beschouwingen hebben wij de volgende conclusies getrokken:

• Om te komen tot een sluitende begroting worden de lasten van de inwoners alleen verhoogd als het echt niet anders kan. De hondenbelasting wordt behouden. Als we geen lastenverzwaring voor inwoners en ondernemers willen doorvoeren, betekent dit dat er op uitgaven bezuinigd moet worden.
• U bent daarbij bereid om uw eigen ambities als raad bij te stellen door inzet van de stelpost ambities raad.
• Voor de kwetsbare inwoners en klimaat, duurzaamheid en veiligheid moet aandacht blijven. Hier moet niet op bezuinigd worden. Al hoeven we met de ambities voor duurzaamheid niet voorop te lopen.
• Investeringen moeten niet stopgezet worden. Wel is het van belang om op het gebied van projecten vooral kritisch te zijn en een goede afweging te maken. Wat is noodzakelijk en levert direct een resultaat op voor de inwoners en wat niet? Wat moet écht nu gedaan worden en waar kan er gefaseerd worden in tijd?  
• De oplopende kosten in het Sociaal Domein moeten gestopt worden door regie, duidelijke afspraken en preventie. Het is van belang de mensen die recht op zorg en ondersteuning hebben dat ook krijgen. Doen wat moet, streng aan de poort, duidelijkheid richting aanbieders en sturen op zelfredzaamheid.
• Voorzieningen voor de inwoners, waaronder de zwembaden, de bibliotheken en Kulthurhusen willen we behouden.
• Daarnaast zijn we actief richting het rijk om te pleiten voor een hogere uitkering voor het sociaal domein, zijn we tegen de opschalingskorting en zijn we zeer kritisch op de herverdeling van het gemeentefonds. Via onder andere de VNG hebben we dit laten weten.

Bij de vaststelling van de Perspectiefnota 2021-2024 hebben we u aangegeven dat wij komen met bijstellingen tot een bedrag van 2,5 miljoen euro. In totaal is er door de organisatie voor 3 miljoen euro aan bezuinigingen aan het college voorgesteld. Wij hebben in al deze mogelijkheden een keuze gemaakt waarvan wij denken dat deze enerzijds recht doet aan uw inbreng in de algemene beschouwingen en aan uw prioriteiten en anderzijds aan de belangen van onze inwoners, ondernemers, verenigingen en andere betrokken partijen. We doen het in Dalfsen namelijk voor elkaar.

De bijstellingen waar wij niet voor hebben gekozen zijn als bijlage bij deze begroting gevoegd. Het is uiteraard aan uw raad om keuzes te maken. Randvoorwaardelijk is wat het college betreft om goedkeuring van de provincie te krijgen. Dit betekent dat we een sluitend meerjarenperspectief moeten presenteren waarbij de jaren 2023 en 2024 met een positief resultaat sluiten.

Beschrijving van de keuzes op hoofdlijnen per programma

1. Bestuur, ondersteuning en algemene dekkingsmiddelen

Publieke Dienstverlening
De inwoners en ondernemers van de gemeente Dalfsen staan voor ons centraal. Onze dienstverlening willen wij voor hen optimaal op orde hebben. We kiezen daarom voor een persoonlijke benadering in een fysieke en ook waar kan in een digitale omgeving. Daarom investeren we in digitale dienstverlening zodat inwoners en bedrijven 24/7 een beroep op ons kunnen doen. Denk daarbij aan toekomstige bruidsparen die in ondertrouw gaan. Zij kunnen straks op elk gewenst moment zelf de aanvraag indienen en hoeven niet naar het gemeentehuis te komen. Voor degenen die dat niet willen is er altijd een afspraak aan de balie mogelijk. En een uitvaartondernemer kan door in te loggen met eHerkenning digitaal aangifte doen van een overlijden. Waar mogelijk maken we hiermee een efficiencyslag door slimmer te werken en overbodige stappen in processen over te slaan en bieden we onze inwoners en ondernemers de service om plaats en tijd onafhankelijk onze diensten af te nemen.

Sluiting servicepunt Lemelerveld
We willen goed bereikbaar zijn voor al onze inwoners in alle kernen en kijken naar hoe we hier efficiënt en effectieve keuzes in kunnen maken. Waar het gebruik van de digitale dienstverlening groeit, neemt het bezoek naar het servicepunt af. Met de verhuizing van het consultatiebureau naar de Mozaïek en het goed inrichten van het Infopunt, sluiten we het servicepunt in Lemelerveld. Het kan voelen alsof we een stap terugzetten als gemeente in Lemelerveld, maar juist door de digitale bereikbaarheid van de gemeente en het fysieke Infopunt in de kern ondervangen we het wegvallen van deze service. Voor inwoners die niet in staat zijn om naar het gemeentehuis te komen bestaat de mogelijkheid om bezoek aan huis te ontvangen en is het ook mogelijk om documenten, zoals een reisdocument of rijbewijs, thuis te laten bezorgen. Tijdens de maanden dat de servicepunten vanwege de coronacrisis gesloten waren, is hier ervaring mee opgedaan. Het lijkt erop dat inwoners en ondernemers er in geslaagd zijn alternatieven te benutten. Er is gedurende de periode maart-september een zeer gering aantal klachten binnengekomen over het gesloten zijn van het servicepunt in Lemelerveld.

Bedrijfsvoering
Binnen de bedrijfsvoering van de gemeente zijn op uiteenlopende onderwerpen de budgetten afgeroomd, waardoor voorzieningen worden versoberd en diensten enigszins worden beperkt. Zo kan door de aanschaf van een nieuw financieel administratiesysteem het begrote bedrag voor licentiekosten van begrotingssoftware worden verlaagd en is ook extra inzet van externe consultants ten behoeve van ons huidige financiële systeem in de toekomst niet meer nodig.

Versobering voor personeel
Doen wat echt noodzakelijk is maakt dat we als gemeente ook kritisch kijken naar de algemene personeelskosten. Op formatie willen we niet bezuinigen, omdat de werkdruk nog steeds een aandachtspunt is, en we geen taken als zodanig afstoten. De inzet van het personeel waarderen we zeer en die waardering willen we blijven tonen. We vinden het dan ook van belang om voor het behouden en aantrekken van personeel een aantrekkelijke werkgever te blijven. Met het doorvoeren van een versobering op onder meer het budget van de kerstpakketten en speciale bijeenkomsten waaronder teambuilding houden we deze waardering in een afgeslankte vorm in stand. Ook naar het aanbod van Arbovoorzieningen is kritisch gekeken. Behouden blijven trainingen voor het waarborgen van de veiligheid, de EHBO/BHV. Het stimuleren van bewegen, door middel van de Fitpas en de vitaliteitscoach komt te vervallen.  

2. Openbare orde en veiligheid

Openbare Orde en Veiligheid & Vergunning Toezicht en Handhaving
We vinden het belangrijk om onze inwoners en ondernemers een veilige woon- en leefomgeving te bieden. Mede door het inzetten van onze capaciteit op de gebieden milieu, bouw- en woningtoezicht, ruimtelijke ordening, brandveiligheid, APV en overige voor de fysieke leefomgeving relevante wetten en regels werken wij hieraan. Voor het waarborgen van die kwaliteit behouden we de ingezette lijn en wordt hierop niet versoberd. Het belang van het behouden van die lijn is ook bewezen in de afgelopen periode rondom het informeren over en handhaven van de corona-maatregelen. Het is belangrijk om extra ogen en oren in onze samenleving te hebben om te zien en te horen wat er speelt, wat nodig is en waar echt opgetreden moet worden. We zetten in op toezicht en handhaving door onze eigen BOA’s en vinden het belangrijk om te blijven controleren op leeftijd in de horeca. Door een aantal inzichten op basis van opgedane ervaring, bijvoorbeeld doordat er minder gebruik wordt gemaakt van externe bureaus voor advies, kunnen budgetten naar beneden worden bijgesteld.

3. Beheer openbare ruimte

Openbare Ruimte
We zetten ons in om de door de raad vastgestelde onderhouds- en beeldkwaliteit zoveel als mogelijk te handhaven. Op onderdelen stellen we onze inspanningen tijdelijk bij om bij te dragen aan de bezuinigingsopgave. Deze zijn in eerste instantie nauwelijks merkbaar of zichtbaar. Schoon, heel en veilig zijn de belangrijkste 3 uitgangspunten hierbij. Volgend jaar leggen wij een nieuw beleidsplan Integraal beheer openbare ruimte (IBOR) aan u voor. Daarin staat beschreven langs welke lijn we de komende jaren, samen met gebruikers, bewoners en bedrijven, de openbare ruimte in stand houden en blijven ontwikkelen. Aan u wordt dan gevraagd om een keuze te maken in het onderhoudsniveau van het groen en grijs. Daarmee krijgt u ook de kans om het onderhoudsniveau bij te stellen en daarmee een bezuiniging mogelijk te maken.

Speelvoorzieningen
We stoppen de komende jaren met het ‘omvormen’ van speelplekken, op basis van eerder door de raad vastgestelde plannen en ambities. Ook worden speelvoorzieningen die zijn afgeschreven en afgekeurd, de komende jaren voorlopig niet vervangen, maar vanuit het oogpunt van veiligheid alleen verwijderd. Dat betekent niet dat onze speelvoorzieningen geen aandacht meer krijgen. In samenwerking met de eenheden Ruimtelijke Ordening en Maatschappelijke Ondersteuning wordt onderzocht hoe wij in de toekomst om kunnen gaan met speelvoorzieningen vanuit een nieuwe kijk op spelen en wonen.

Gladheidsbestrijding
We reserveren structureel minder geld voor de gladheidsbestrijding. Door de mildere winters, is de inzet hiervoor lager, en hoeven we hier structureel minder kosten voor te ramen. Bij een koudere winter met grotere inzet, zullen we de incidenteel benodigde meerkosten van aan u verantwoorden.

Temporiseren investeringen
De reeds geplande investeringen voor materieel temporiseren wij waardoor de afschrijvingslasten lager worden. Jaarlijks wordt beoordeeld of vervanging technisch noodzakelijk is. Door te beoordelen op de kwaliteit en niet de leeftijd proberen we langer te doen met bijvoorbeeld ons rijdend materieel zolang dit verantwoord is en de onderhouds- en reparatie kosten niet extreem hoog worden.

Verkeer- en vervoer
Van A naar B gaan klinkt heel eenvoudig, maar vraagt op het gebied van verkeer en vervoer de nodige aandacht. Naast een goede doorstroming werken we ook aan verkeersveiligheid. Bij de uitvoering van ons verkeer- en vervoersbeleid spelen we zo veel mogelijk in op de speerpunten uit het beleid van provincie en rijk en maken daar waar mogelijk gebruik van subsidies die worden verstrekt. We zetten verkeersveiligheidsprojecten volgens het actieplan verkeersveiligheid met een geringe bezuiniging voort.

4. Economische zaken

Centrumplan Dalfsen
Van een visie op het centrum van Dalfsen is het afgelopen jaar gewerkt aan een Centrumplan. Een aantrekkelijk centrum voegt veel toe aan het samenwonen, samenwerken en samenleven. In samenspraak met inwoners en ondernemers zijn daarom de eerste ideeën voor het plan besproken, waarna deze zijn verwerkt in een totaal concept. Na vaststelling van het totaalplan zal de uitvoering gefaseerd plaatsvinden. Aan u de raad wordt gevraagd het besluit te nemen over de uitwerking van het eerste deelgebied. Voor de realisatie van het Centrumplan blijven we alert op kansen die vanuit het rijk, door middel van het verstrekken van subsidie, worden geboden. Voor het vergroten van die kans benutten we hierin ook de samenwerkingskracht vanuit de regio.

5. Onderwijs en vrije tijd

Sport
Door het stimuleren en bevorderen van bewegen en sporten dragen we bij aan de gezondheid van onze inwoners. Bij onze inzet op sport wordt daarbij bewust gekeken naar de inwoners voor wie er een drempel ligt om daar aan mee te doen. Wij richten onze aandacht daarom vooral op groepen voor wie het van belang is dat zij (blijven) bewegen omdat ze een groter risico op gezondheidsachterstand hebben en/of omdat ze vaker sociaal uitgesloten worden in de maatschappij. Bovendien is bewegen voor veel mensen van belang voor het fysiek en mentaal welbevinden. Zo blijven we inzetten op het ondersteunen van gymnastiekonderwijs en zijn we aangesloten bij JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht). Een landelijk initiatief waarvan de deelname vanaf nu geen financiële verplichting meer vraagt.

Jeugdsportsubsidies
Met de jeugdsportsubsidiëring steunen we via de deelname van jeugdleden de sportverenigingen. Op basis van de beleidsregels jeugdsportsubsidie kunnen sportverenigingen, die aangesloten zijn bij een overkoepelende (landelijke) sportorganisatie, namelijk voor elk jeugdlid jaarlijks een subsidiebedrag ontvangen van € 8,52 per jeugdlid. Deze subsidiëring betreft echter geen wettelijke taak. Vanuit die invalshoek  stellen we voor dat deze subsidie kan worden afgeschaft door de betreffende beleidsregels in te trekken. Daartegenover staat dat we wel blijven investeren in de sportvelden. Op deze manier trachten we de exploitatielasten van de verenigen naar beneden bij te stellen en kan het gemis aan subsidies worden opgevangen

Cultuur
Kunst en cultuur zijn van groot belang voor welzijn en welbevinden van onze inwoners en hebben daarmee een preventieve waarde. Het is en blijft dus van belang om cultuur en kunst toegankelijk te houden voor jong en oud. In het nieuwe cultuurbeleid dat nagenoeg gereed is wordt met een kleiner budget nagestreefd dat kunst en cultuur, ondanks dat het geen wettelijke taak is, onze kernen blijft verrijken. Daarbij dragen kunst en cultuur in positieve zin bij aan ons aanbod op het gebied van recreatie en toerisme, en hebben kunst en cultuur daarmee ook een economische waarde.

Recreatie & toerisme
Recreatie en toerisme vormen belangrijke pijlers voor de economie van onze gemeente. Gezien de impact van het Corona-virus op de vrijetijdseconomie is het van belang deze sector te steunen en te blijven ontwikkelen. Het Vechtdal onderscheidt zich door het beleefbare landschap, de verbindende Vecht, de persoonlijke gastvrijheid en de rust en ruimte. In de Visie Vechtdal 3.0 wordt op de kracht van het Vechtdalmerk, de vrijetijdsprogramma's en de samenwerking van overheden en ondernemers voortgebouwd. In 2021 zullen op basis van Visie Vechtdal 3.0; programma's en projecten worden (door)ontwikkeld en uitgevoerd. Hierbij wordt verbinding gelegd met het provinciaal beleidsprogramma Gastvrij Overijssel 2.0 en uitvoeringsprogramma Ruimte voor de Vecht. Door samen te werken kan elkaars kennis en kunde worden benut en is het inzetten van externe deskundigheid een waarop bezuinigd kan worden.

6. Inkomensondersteuning

Integratie statushouders
Met inkomensondersteuning richten wij ons op bijstandsverlening, minimabeleid, schuldhulpverlening en de inburgering van nieuwkomers. 2021 zal in het teken staan van de invoering van de nieuwe wet inburgering, waarin we in regionaal verband samen werken als het gaat om de verschillende inburgeringsroutes. Voor de uitvoering van de wet Inburgering ontvangen wij vanaf 2021 een decentralisatie-uitkering. Bij de decembercirculaire wordt hiervoor het definitieve budget vastgesteld.
Voor de integratie van statushouders kan op de begroting een structurele bezuiniging van 25% worden opgenomen. Hierdoor is minder budget beschikbaar voor het uitvoeren van de aandachtspunten die uit de evaluatie van het plan van aanpak ‘Thuis in Dalfsen’ zijn gekomen. Tegelijkertijd kunnen met het invoeringsbudget voor de nieuwe wet inburgering een aantal trajecten opgestart worden, die ons zowel voorbereiden op de nieuwe wet maar die ook aansluiten op onze eigen aandachtspunten. Of er structureel voldoende budget zal zijn voor de uitvoering van de wet, is op dit moment nog lastig in te schatten.

7. Sociaal domein

Preventie en voorzieningen
In de basis zijn wij er voor de inwoners die ons nodig hebben. Dat begint bij de jongste inwoners. Gezondheid en veiligheid staan voorop en we blijven dan ook inzetten op het behoud van consultatiebureaus, peuteropvang en voorschoolse educatie. Wij vinden het belangrijk dat kinderen op een veilige en goede manier kunnen deelnemen aan bewegingsonderwijs. Daarom willen wij niet bezuinigen op het vervoer dat hiervoor nodig is.

Waardering blijven wij ook tonen en belonen voor al onze mantelzorgers, gezien hun nauwe betrokkenheid en hulp die zij inzetten voor een ander.

Op logopedie kan wel worden bezuinigd. Er ligt een goede voorziening voor logopedie die loopt via de huisarts en de zorgverzekering. Om die reden kiezen we ervoor logopedie niet langer als gemeente in eigen huis te organiseren.

Zoals eerder genoemd biedt het opstellen van een nieuw preventiebeleid een nieuw startpunt om aan de voorkant, op basis van een aangescherpt budget, afspraken te maken. Bij het opstellen van het beleid en de uitvoering kan rekening worden gehouden met een 5% lager totaalbudget. De gevolgen die een lager totaalbudget heeft voor diverse partijen, bijvoorbeeld voor de bibliotheek of het welzijnswerk, zijn afhankelijk van de keuzes die in samenspraak met onze ketenpartners worden gemaakt.
We onderzoeken op welke wijze we onze zwembaden anders kunnen beheren, waarbij we ook kijken naar privatisering .

Wet Maatschappelijke Ondersteuning
Wij ondersteunen de inwoners die niet op eigen kracht zelfredzaam zijn en helpen om ervoor te zorgen dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen wonen. In het kader van ‘Grip op sociaal domein’ wordt onderzocht wat echt noodzakelijk is in uren, voorzieningen of andersoortige hulp. Taakstellend willen we jaarlijks € 100.000 extra bezuinigen, oplopend naar € 400.000 in 2024 . We onderzoeken of het aantal uren voor huishoudelijk hulp naar beneden kan worden bijgesteld en er wordt strikter gekeken naar onze eigen kaders en wet- en regelgeving. Het laten afnemen van de kosten staat wel op gespannen voet met de toenemende vergrijzing van onze bevolking. Dit maakt het behalen van de taakstelling wel extra uitdagend.

Jeugd
Voor zowel Jeugd als Wmo geldt dat we de (samen)werking van en met het voorveld willen versterken. Dit betekent onder meer dat gekeken wordt naar de toegang tot zorg en een doorontwikkeling van de Multidisciplinaire Teams (MDT's) en Sociale Kernteams (SKT's). Daarnaast zal ingezet worden op versterking van de samenwerking tussen onderwijs en zorg.
Voor jeugd worden in regionaal verband een aantal businesscases uitgewerkt die moeten leiden tot meer grip op de uitgaven. In 2021 zal bovendien gewerkt worden aan een nieuw inkoopmodel wat ook moet bijdragen aan betere beheersbaarheid van de kosten. Een voordeel op de begroting is ontstaan doordat de bijdrage aan het Regionale Serviceteam Jeugd Overijssel, door een bijstelling in de begroting van RSJ, is verminderd.

Participatie
Als onderdeel van de participatiewet begeleiden wij inwoners zonder werk, die daar zelfstandig moeite mee hebben, waar mogelijk naar werk. Een ieder moet naar vermogen mee (kunnen) doen in de samenleving. Voor participatie geldt dat het plan van aanpak dat is geschreven naar aanleiding van het doelmatigheidsonderzoek zal worden geïmplementeerd, wat er toe moet leiden dat beter gestuurd kan worden op de inzet van de re-integratiemiddelen.

8. Duurzaamheid en milieu

Duurzaamheid
Op het gebied van duurzaamheid hebben we een aantal ambities die onder meer vorm krijgen in samenwerking met de regio. De Regionale Energiestrategie van West-Overijssel heeft een eerste aanzet gekregen in het concept bod en wordt nu nader uitgewerkt. Daarnaast zijn we gestart met de transitievisie Warmte. Bij het realiseren van meer bewustzijn rondom duurzaamheid spelen de Duurzame Dorpen een belangrijke rol. Gedreven door intrinsieke motivatie zetten zij zich in voor kleinschalige energiebesparingen in de woning en opwekking met behulp van zon en wind. Onder meer door het helpen bij het subsidiëren van initiatieven steunen wij hen. Doordat we regelmatig subsidiemiddelen voor onze duurzaamheidsambities binnenhalen, waaronder de RRE-uitkering die door de inzet van de Duurzame Dorpen is gerealiseerd, hoeven we ook minder beroep te doen op onze eigen middelen. Daarom kan structureel bezuinigd worden op een deel van het duurzaamheidsbudget en blijven we toch de projecten uitvoeren.

Ongediertebestrijding
Voor ongediertebestrijding, onder meer de eikenprocessierups en luisbestrijding, reserveren we structureelminder geld. Preventieve maatregelen blijven we nemen. Ook hier ramen we eventueel incidenteel middelen bij, afhankelijk van de verschillen die per jaar/seizoen kunnen ontstaan rond ongedierte en de plaagdruk ervan.

9. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting

Omgevingswet
Gezien de inzet die de implementatie van de Omgevingswet vraagt kunnen we het extra jaar van uitstel van de inwerkingtreding goed benutten om op 1 januari 2022 te voldoen aan de vereisten van de Omgevingswet. Wel raken de Corona-maatregelen ook de invoering van de Omgevingswet. Laagdrempelige ontmoetingen voor participatie en training vinden hun plek nu via de digitale weg. De komende periode wordt, op basis van onder meer de inbreng van inwoners en ketenpartners, gewerkt aan het opstellen van de omgevingsvisie. Het uitstel van de Omgevingswet heeft geen financiële gevolgen voor het programma Implementatie Omgevingswet. Wel zien wij de kans om vanuit voortschrijdend inzicht € 100.000 (verdeeld over 2020 en 2021) te bezuinigen voor het ontwikkelen van het Omgevingsplan. Onder meer door deze gefaseerd op te stellen.

Wonen
Als gemeente willen we onze huidige en toekomstige inwoners een goed woon- en leefklimaat bieden. Met het vaststellen van de nieuwe Woonvisie eind 2019 zijn de hierop aansluitende doelen, in samenwerking met onze partners, opgesteld en vastgelegd. De wens om hier te wonen, maar tevens ook de wens om hier te werken groeit nog steeds. De vraag naar nieuwe woon- en bedrijfskavels houdt, volgens de prognoses ook voor de langere termijn, aan. We willen blijven voldoen aan die vraag en in de komende begrotingsperiode hopen we te kunnen starten met de nieuwe uitleglocatie Oosterdalfsen Noord. Afhankelijk van de uitkomsten van diverse onderzoeken verwachten we eind 2023/ begin 2024 te kunnen starten met de uitgifte van woningbouwkavels. Tot die tijd is het mogelijk diverse inbreidingslocaties en uitgifte van bestaande uitbreidingslocaties nieuw aanbod toe te voegen. De grondexploitatie van deze locaties staan er over het algemeen goed voor.